text size : Small Medium Large

Database for Ottoman Inscriptions | Osmanlı Kitabeleri Projesi

Photographs

photo of building

 

 

Building

Building name
Recai Mehmed Efendi Mektep, Sebil ve Çeşmesi
Building also known as
Building type
çeşme-sebil
Notes on the building
Sebil, yanındaki Sıbyan Mektebi ile bir bütün teşkil etmekte ve binanın cephesini süslemektedir. Sebilin mimari üslubu rokokodur. Üç penceresi vardır. Bir yanındaki çeşmeye, diğer yanındaki kapıya nazaran bir çıkıntı teşkil etmektedir. Birbirinden mermer sütunlarla ayrılan pencereler, her birinde dörder su verme yeri bulunan zarif nakışlı şebekelerle örtülmüştür. Üstlerinde girintili çıkıntılı kemerler ve bu kemerlerin üzerinde de kitabeler yer almaktadır.

Çeşme, iki sütun arasına yerleştirilmiş, yukarı kısmı oymalı bir ayna taşı ile son zamanlarda yenilenen ve mermerinin bir parçası şimdiden yok olan bir tekneden oluşmaktadır. Çeşmenin iki yanında birer küçük çeşme daha vardır. Bunların yalakları kurna biçiminde olup, yüksektir. Yalaklardan biri kırılıp, yok olmuştur. Bu küçük çeşmelerden birer tane de kapının iki yanında bulunmaktadır. Ancak hiçbirinin suyu yoktur.

Kitabeler, bir uçtan bir uca yapıyı şerit gibi sarmaktadır. Sağdan başlayarak çeşmelerin üzerine rastlayan üç ayrı ayet, ortadakinin altında yani esas çeşmenin kemeri üzerinde "Ve cealnā mineʾl-māʾi külle şeyʾin ḥayy" ayeti yazılıdır. Sebilin kitabesi, üç pencerenin kemerleri üzerinde tamamlanmaktadır. Mektebin altı mısralık kitabesi de kapının üzerindedir (Kumbaracılar, Egemen).

"Bir Semte Vefa" adlı kitabın içerisinde yer alan, Nur Urfalıoğlu’na ait "Vefa Semtinin Çeşme ve Sebilleri" adlı makalede yapıyla ilgili bilgi şu şekildedir:

"18. yüzyıl Osmanlı mimarlığının özelliklerini yapıda görmek mümkündür. Örneğin, sebil kısmı yarım daire planlıdır, sebilin dökme demir parmaklıkları ve kemerleri S ve C kıvrımlıdır. Ayrıca sebilin yanında yer alan iki küçük, bir büyük çeşme, Barok ve Ampir özellikler taşımaktadır. Bugün yol kotundan aşağıda kalan yapıya giriş yine Barok kemerli bir kapı ile sağlanmaktadır. Son yıllara kadar üst katı kütüphane olarak kullanılan yapı birkaç yıldır boş durmaktadır. Yapının boş olması ve camlarının kırık olması yapının bozulmasına neden olmaktadır."

Sebil, üzerindeki sıbyan mektebiyle bir manzume oluşturduğu için Urfalıoğlu yapıyı, alt katı sebil, üst katı sibyan mektebi olarak inşa edilen yapı türü olan "sebilküttab" olarak nitelendirmektedir.

Sebil ve mektep, Mimar Tahir Ağa’nın mimarbaşılığı zamanında yapılmıştır (Şensoy, İnceoğlu).
Built by
Recâî Mehmed Efendi
Information on benefactor
Sadrazam kethüdası, tersane ve arpa eminliği, defterdarlık ve nişancılık gibi görevlerde bulunmuştur.
Built for
Recâî Mehmed Efendi
Built in
 H. 1189 ( M. 1775 - 1776 )

Location

State
Türkiye 
City
İstanbul, Eski Eminönü İlçesi
District
Vefa
Street
Cemal Yener Tosyalı Cad.
Notes on location
Çeşme, Koğacılar Caddesi’ndeki (Cemal Yener Tosyalı Caddesi) No: 66’da bulunmaktadır.