text size : Small Medium Large

Database for Ottoman Inscriptions | Osmanlı Kitabeleri Projesi

Zal Mahmud Paşa Camisi ve Çeşmesi

Photographs

photo of building

 

MAP

MAP>
View Larger Map

 

Building

Building name
Zal Mahmud Paşa Camisi ve Çeşmesi
Building also known as
Building type
cami-çeşme
Notes on the building
Cami ve çeşme, Zal Mahmud Paşa Külliyesi içerisinde yer almaktadır. Mimar Sinân’a inşa ettirilen külliye dahilinde iki medrese ve bir türbe de yer almaktadır. Medresenin banisi olan Şâh Sultan 977 [1569] yılında düzenlediği vakfiye, külliyenin başlangıçta medrese, türbe ve çeşme şeklinde planlandığını işaret etmektedir. Külliyeye caminin eklenmesi, Şâh Sultan’ın 982’de [1574] Zal Mahmûd Paşa ile evlenmesinden sonra gerçekleşmiş olmalıdır.

Caminin planı dolayısıyla bazı araştırmacılar tarafından yapının Sinân’ın çıraklarından birine ait olması ihtimali üzerinde durmaktadır. Ancak Sinân’ın tasarımlarında çevre faktörleri göz önüne aldığı düşünüldüğünde, ona aidiyeti ihtimali kuvvetlenmektedir.

İsmail Orman, çeşme ile ilgili şu bilgileri vermektedir:
"Külliyenin son yapısını teşkil ettiği anlaşılan ve kesme taştan inşa edilen çeşme geniş hazneli, klasik düzende sivri kemerli nişlidir. Ayna kısmı ile iki yanına tas yuvaları yerleştirilmiş basit musluk aynasından meydana gelir. Kemer üzerindeki mermer kitabede 998 [1590] tarihi okunmakta olup, banisinin vefatından sonra yaptırıldığına işaret etmektedir. Ancak bazı araştırmacılar, kitabenin eski bir fotoğrafına aldanarak ortadaki 9 rakamının aslında 5 olduğunu söyleyerek çeşmeyi 958 [1551] yılına tarihlendirmektedir." (İsmail Orman," Zal Mahmud Paşa Külliyesi," TDVİA, XXXIV, 109-111.)
Built by
Zal Mahmûd Paşa - Şâh Sultan
Information on benefactor
Şâh Sultan. ö. 998 [1590]. II. Selîm’in küçük kızıdır. 1572 yılında Hasan Paşa ile 1574’de Zal Mahmûd Paşa’yla evlendirilmiştir. 1590’da eşiyle aynı gece vefat ettiği rivayet edilmektedir. Zal Mahmûd Paşa, III. Murâd devri (slt. 1574-1595) vezirlerindendir.
Built for
Built in
 H. 998 （ M. 1590 － 0 ）
Repaired by
II. Mahmûd
Information on repairer
II. Mahmûd zamanında harap durumda olan külliye, 1240 yılında [1825] tamirata alınmış, bu esnada hünkar mahfili için bir hela yaptırılmıştır (İsmail Orman). Çeşmenin onarım kitabesinde ise Zilhicce 1240 [Temmuz-Ağustos 1825] tarihi yer almaktadır.

II. Mahmûd. ö. 1255 [1839]. Osmanlı Devleti’nin 30. padişahıdır. Babası I. Abdülhamîd, annesi Nakşıdil Sultan’dır. 1223’de [1808] tahta çıkmıştır. Saltanatı döneminde devlet düzeninde birçok yenilik yapılmıştır. Vaka-yi Hayriyye denilen olayla Yeniçeri Ocağı kaldırılmış, İstanbul’da ilk tıp okulu Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane de II. Mahmud’un döneminde kurulmuştur.
Repaired in
H. 1240 （ M. 1825 － 0 ）
Information on second repairer
1894 yılındaki deprem külliyede büyük tahribata yol açtığı gibi, caminin minaresi ve batı yönündeki tonozları da yıkılmıştır. 1955’te onarımına başlanan külliye 1963 yılında yeniden ibadete açılmıştır. Bu restorasyon sırasında caminin duvarlarındaki kalem işleri klasik örneklere göre düzenlenmiştir.

Location

State
Türkiye 
City
İstanbul, Eyüp İlçesi
District
Nişanca
Street
Zalpasa Cad. No : 43
Notes on location

 

copyright© Database for Ottoman Inscriptions | Osmanlı Kitabeleri Projesi All rights reserved.